19 lutego co roku obchodzimy Dzień Nauki Polskiej. To święto upamiętniające dorobek polskich naukowców i ich wkład w rozwój światowej nauki. Data ta nie jest przypadkowa – to rocznica urodzin Mikołaja Kopernika, który swoją teorią heliocentryczną zmienił bieg historii nauki. Uczniowie z klasy drugiej technik mechatronik postanowili przybliżyć sobie i kolegom sylwetki polskich konstruktorów i wynalazców. Przygotowali własne projekty oraz prezentacje dotyczące biografii i dokonań naszych rodaków. Jedna z prac dotyczyła prof. Jana Czochralskigo – kim był, co dokonał? To chemik, metaloznawca, krystalograf, farmaceuta, poeta i mecenas sztuki. Opracowana w 1916 r. metoda pomiaru szybkości krystalizacji metali, nazwana została później Jego imieniem. Jej zastosowanie do otrzymywania na skalę przemysłową kryształów germanu i krzemu umożliwiło burzliwy rozwój elektroniki (m.in. do produkcji półprzewodników) i fizyki ciała stałego. Do dziś żadna z innych, nowszych metod hodowli kryształów nie może konkurować wielością zastosowań i modyfikacji z metodą Czochralskiego.
Zarówno słynny mostek prostowniczy, jak i popularny kondensator elektrolityczny to wynalazki polskiego inżyniera, Karola Pollaka, człowieka o rozległych zainteresowaniach i utalentowanego konstruktora. Opatentował 98 wynalazków. Największy rozgłos zyskał on dzięki pracy nad budową i wykorzystaniem akumulatorów. Do innych jego ważniejszych osiągnięć zaliczają się: automatyczny łącznik do lamp elektrycznych, lampa bezpieczeństwa dla górnictwa, prostownik komutatorowy do przekształcania prądu przemiennego w prąd stały.
Czy wiemy, kto był wynalazcą materiału kuloodpornego? Jeśli nie to warto przyjrzeć się postaci Kazimierza Żeglenia. To on skonstruował pierwsza kamizelkę kuloodporną z użyciem swojego materiału, nieprzebijanych bezdętkowych opon i płyty pancernej. Przy wsparciu Jana Szczepaniaka powstała kamizelka, która największą sławę przyniosła, gdy ocaliła z zamachu życie hiszpańskiego króla, Alfonsa XIII.
Słynnym polskim wynalazcą, zwany polskim Edisonem jest wspomniany Jan Szczepanik. Czym zasłużył sobie na to miano – stał się dzięki wynalazkom z użyciem technik wykonywania fotografii barwnej oraz rozwiązaniami z dziedziny tkactwa.
Na uznanie zasługuje również Kazimierz Prószyński. To zapomniany pionier ruchomego obrazu. Tak o nim powiedział Louis Lumière: „Panowie, ten człowiek jest pierwszy w kinematografii, ja jestem drugi”. Prószyński pracował nad rozwojem techniki filmowej, uzyskując w 1909 r. francuski patent na aeroskop, czyli pierwszą na świecie ręczną kamerę filmową o napędzie automatycznym. Rok 1913 przyniósł pierwsze filmy dźwiękowe polskiego konstruktora, zrealizowane dzięki nowemu wynalazkowi – kinofonowi, umożliwiającemu synchronizację dźwięku z obrazem filmowym.
Warto też wspomnieć o Ignacym Łukasiewiczu. Był inżynierem i wynalazcą, który dokonał rewolucji w dziedzinie wydobycia ropy naftowej. Jego osiągnięcia stały się kluczowe dla rozwoju przemysłu naftowego w Polsce i na świecie.
Przytoczone przykłady wybitnych postaci nauki to tylko kilka wybranych nazwisk i niewielka ilustracja tego, w jaki sposób rozwój polskiej nauki stanowi istotny element światowego dziedzictwa naukowego. Osiągnięcia polskich uczonych i konstruktorów w wielu dziedzinach, od astronomii przez medycynę, informatykę, matematykę, fizykę, po nauki społeczne i humanistyczne, wpływają na rozwój globalnej wiedzy i technologii. Mieliśmy i nadal mamy odważnych ludzi, przełamujących granice poznania, wybitnych naukowców, piękne umysły, których geniusz zna cały świat.
