Kolejny raz w Zespole Szkół Technicznych w Suwałkach rozmawialiśmy o wielokulturowości. 14 kwietnia 2023 roku obchodziliśmy „Dzień Dialogu Kulturowego – Żydzi”. Przybliżyliśmy historię Żydów, którzy stanowili i nadal stanowią istotną część mieszkańców Suwałk i okolic. Tegoroczne spotkanie zbiegło się z ważną datą dla społeczeństwa żydowskiego i dla nas Polaków, bowiem 19 kwietnia 1943 roku wybuchło powstanie w getcie warszawskim. Zatem w tym roku obchodzimy 80. rocznicę podjęcia przez warszawskich Żydów walki zbrojnej z Niemcami. Powstańcy nie mogli liczyć na zwycięstwo z uwagi na przeważające siły i możliwości militarne wroga. Nie chcieli być jednak bierni. Wybrali śmierć z bronią w ręku, śmierć na własnych zasadach. Symbolem zbiorowej pamięci, pamięci o poległych bohaterach, powstańcach są żółte żonkile. Bukiet tych właśnie kwiatów Marek Edelman – ostatni przywódca powstania – co roku składał pod Pomnikiem Bohaterów Getta na warszawskim Muranowie. To dzięki niemu żółty żonkil stał się symbolem szacunku i pamięci o wydarzeniach z 1943 roku. Aby oddać hołd bohaterom powstania, każdy uczestnik warsztatów otrzymał do przypięcia właśnie żółty żonkil.
Pierwszym gościem był pan Maciej Ambrosiewicz – doktor nauk humanistycznych, konserwator zabytków, kierownik Muzeum Wigier w Wigierskim Parku Narodowym, prezes Augustowsko-Suwalskiego Towarzystwa Naukowego oraz redaktor naczelny kwartalnika „Wigry”, autor niezwykle ważnej publikacji – „Sztetl z długą ulicą” – traktującej o historii dawnych wielokulturowych Suwałk i Żydów, którzy do wybuchu II wojny światowej odgrywali w mieście istotną rolę. Mieliśmy okazję zobaczyć niemy film z roku 1937 roku dokumentujący codzienne życie, pracę mieszkańców Suwałk. Prezentacja na temat mniejszości narodowych i religijnych Polski północno-wschodniej oraz wykład pana doktora okazał się być niezwykle ciekawą lekcją historii naszego regionu.
Kolejną część naszego spotkania poprowadził pan Wojciech Szroeder oraz pan Michał Moniuszko. Pan Szroeder to animator kultury, współzałożyciel Fundacji „Pogranicze” i Ośrodka „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach. Jest twórcą programu edukacyjno-kulturowego „Klasa Dziedzictwa Kulturowego”, założycielem teatralnej grupy młodzieżowej „Teatr Sejneński” oraz Orkiestry Klezmerskiej Teatru Sejneńskiego, wielopokoleniowej formacji muzycznej, odwołującej się do tradycyjnej muzyki żydowskiej, która staje się inspiracją dla tworzonych przez niego nowoczesnych aranżacji. Pan Michał Moniuszko to absolwent filologii polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, wychowanek Orkiestry Klezmerskiej Teatru Sejneńskiego, autor projektu „Muzyka Miejsca” oraz instruktor – pracownik Ośrodka „Pogranicze”. Historia żydowskich weselnych tradycji, obyczajów, którą przybliżali prowadzący w połączeniu z niezwykłym koncertem Orkiestry Klezmerskiej Teatru Sejneńskiego budowała klimat spotkania.
Ostatnim elementem „Dnia Dialogu Kulturowego – Żydzi” była wystawa prac uczniów ZST z klasy 4 technik grafiki i poligrafii cyfrowej, którzy w ramach projektu „Wpisani w Suwałki. Historie mniejszości” i zajęć fotograficznych doskonalących umiejętności zawodowe dokumentowali na zdjęciach przestrzeń miejską i poznawali dzieje Suwałk. Kolejnym etapem było odszukanie w Narodowym Archiwum Cyfrowym historycznych portretów przedstawicieli mniejszości narodowych i etnicznych naszego miasta. Uczniowie „wpisali” postaci z dawnych czasów we współczesny pejzaż Suwałk, tworząc cykl kolaży fotograficznych. Dzięki podjętym działaniom mogliśmy zobaczyć prace uczniów, na których uwiecznione zostały te miejsca, te postaci, których historię i tajemnicę każdy Suwalczanin powinien znać.
Uroczystość uświetnili swoją obecnością goście spoza szkoły, którzy od lat wspierają nasze działania: zastępca prezydenta Suwałk – pan Roman Rynkowski, naczelnik Wydziału Oświaty i Wychowania Urzędu Miasta Suwałki – pani Dorota Sidorowicz, dyrektor Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach – pani Lidia Kłoczko, pani Luiza Podziewska – wicedyrektor III Liceum Ogólnokształcącego z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Alfreda Lityńskiego w Suwałkach wraz z młodzieżą, doradca metodyczny Suwalskiego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Suwałkach – pani Małgorzata Kuszel wraz z uczniami ze Szkoły Podstawowej nr 2 z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Aleksandry Piłsudskiej w Suwałkach oraz przyjaciele i nauczyciele związani z ZST: pani Marianna Rant‑Tanajewska, pani Jadwiga Kopciał, pani Barbara Żylińska. Wszystkim gościom serdecznie dziękujemy za przybycie. Nauczycielami zaangażowanymi w organizację „Dnia Dialogu Kulturowego” byli: Bartosz Żyliński, Hubert Stojanowski, Magdalena Siwko, Rafał Jaczewski, Dorota Kossa-Szoch, Magdalena Jaśkiewicz.
